ICT-gebruik op een vernieuwende basisschool; een casus uit het Cumulusproject Auteur: Vrije Universiteit (Sandra de Koster, Els Kuiper, Monique Volman)
Rapportagedatum: december 2008
Cumulus is een tweejarig project van het APS en APS-IT diensten, waarin een aanpak wordt getest voor het begeleiden van schoolteams bij het ontwerpen en inzetten van vormen van effectief ICT-gebruik. Op ieder van de zes deelnemende scholen is een deel van het team betrokken bij het ontwerpen, ontwikkelen en uitvoeren van een aantal leerarrangementen waarin ICT-middelen geïntegreerd worden ingezet in het leerproces. Bij het ontwerpen van de leerarrangementen is het onderwijsconcept van de school het leidend principe; we noemen dit conceptgeleide ontwikkeling van ICT-gebruik. Het onderwijsconcept bepaalt welke middelen worden ingezet en op welke manier dit gebeurt. Verwacht wordt dat hierdoor het ICT-gebruik beter geïntegreerd zal worden in het onderwijs- en leerproces en dat de inzet van ICT daardoor effectiever en zinvoller zal zijn.
We beschrijven in dit artikel een casus uit dit project: twee leerarrangementen die in de loop van een schooljaar werden uitgevoerd op basisschool De Regenboog. De Regenboog is een jonge vernieuwende basisschool waar het begrip meervoudige intelligentie centraal staat en kinderen worden uitgedaagd om hun eigen leervragen te stellen. Een belangrijk doel van de school is het onderwijs betekenisvol te maken voor leerlingen en betrokkenheid van leerlingen bij hun leerproces te vergroten. Kinderen werken veel zelfstandig en de traditionele groepenstructuur is deels doorbroken.
Op grond van het onderzoek naar de twee uitgevoerde leerarrangementen concluderen wij dat de onderwijsaanpak van de Regenboog veel aanknopingspunten biedt voor integratie van ICT in het onderwijs. Juist bij een school met een dergelijk vernieuwend profiel kan ICT op diverse manieren ondersteunend zijn in het leerproces: het kan bijvoorbeeld zelfstandig werken ondersteunen en bijdragen aan meer levensecht leren, samen leren, enzovoort.
Het onderzoek naar deze leerarrangementen op de Regenboog laat echter ook zien dat voor een zinvol ICT-ondersteund leerarrangement wel aan een aantal randvoorwaarden voldaan moet zijn. Allereerst lijkt het noodzakelijk dat leerkrachten de kans hebben om ervaring op te doen met zowel nieuwe ICT-middelen als met nieuwe werkvormen. Werken met een nieuwe werkvorm én ICT-middelen die de leerkracht nog niet eerder in zijn of haar onderwijs heeft ingezet gaat eerder ten koste van het leerproces dan dat het er iets aan toevoegt. Leerkrachten hebben hier ook begeleiding bij nodig en moeten eventueel nieuwe vaardigheden kunnen opdoen. Ook leerlingen hebben vaardigheden en begeleiding nodig bij het werken met (nieuwe) ICT-middelen. Dit vraagt van de school dat het onderwijs zo ingericht is dat de leerkracht voldoende zicht heeft op wat leerlingen doen en welke vaardigheden en begeleiding ze nodig hebben om daadwerkelijk tot (diepgaand) leren te komen. Verder hebben ook leerlingen tijd nodig om te experimenteren en vertrouwd te raken met de nieuwe middelen. Inhoudelijk leren met behulp van ICT lijkt pas hierna plaats te kunnen vinden.
Bronvermelding:
KENNISNET, ICT-gebruik op een vernieuwende basisschool; een casus uit het Cumulusprojec, internet, 18 januari 2009.
(http://onderzoek.kennisnet.nl/onderzoeken/rendement/cumulus)
Mijn mening
Dit artikel geeft aan dat ict gebruik in de basisschool niet zomaar vanzelfsprekend is. Het is belangrijk dat de leerkrachten achter deze werkvorm staan en dat ze voldoende ict-vaardig zijn. Pas dan kunnen zij het nut van ict overbrengen naar de leerlingen.
Ik vind ict in de lagere school een hele goede werkvorm. De kinderen zijn extra gemotiveerd en oefenen hun computervaardigheden in.
